NHỮNG BƯỚC ĐI NGOẠN MỤC TRÊN BÀN CỜ THẾ GIỚI CỦA NƯỚC NGA

Mõ Làng

Chuyến đi thăm chính thức của Tổng Bí thư Nguyễn Phú trọng đến nước Nga với tuyên bố chung đã khẳng định mối quan hệ chiến lược với người bạn lâu đời, tin cậy của Việt Nam. Nước Nga cũng đang hướng về Đông Á và thể hiện bản lĩnh của mình trong đối chọi với những thách thức từ phương Tây sau vụ Ukraina. GS Vũ Văn Hiến đã có những đánh giá rất khái quát về những dấu ấn gần đây về những quyết sách của Nga: "Nước Nga đang có những bước đi ngoạn mục trên bàn cờ thế giới để khẳng định và thực hiện mục tiêu tái cân bằng trật tự thế giới".

Cơ sở để thực hiện các bước đi đó chính là Học thuyết về chính sách đối ngoại mới năm 2013. Học thuyết này có 5 phần, 104 điều với những nội dung rất đáng lưu tâm. Nhận định về tình hình thế giới, học thuyết đánh giá quan hệ quốc tê đang ở giai đoạn quá độ, trật tự thế giới đa trọng tâm đang hình thành do sự gia tăng bất ổn về chính trị và kinh tế toàn cầu. Vai trò thống trị của phương Tây cả về chính trị và kinh tế bị suy giảm, trung tâm quyền lực và tiềm năng phát triển của thế giới đang chuyển dịch về phương Đông, trước hết là châu Á - Thái Bình Dương. Sự bùng nổ các cuộc chiến tranh quy mô lớn, trong đó có chiến tranh hạt nhân, giảm dần, đồng thời diễn ra sự thay đổi trong tương quan sức mạnh quân sự giữa các nước và nhóm nước. Từ nhận định về bối cảnh thế giới như vậy, mục tiêu quan trọng nhất trong chính sách đối ngoại của Nga là: bảo vệ và củng cố chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, vị thế và uy tín của Nga trên trường quốc tế, đáp ứng tối đa lợi ích của Nga với tư cách là một trọng tâm có ảnh hưởng và có khả năng cạnh tranh trong thế giới đương đại.

Trên cơ sở học thuyết đối ngoại đó, sau hơn một năm cầm quyển của Tổng thống Putin, nước Nga đã có những thành công nổi bật.

Thứ nhất, trong vụ Snowden, Nga đã kiên quyết cấp quy chế tị nạn chính trị cho nhân vật bị Mỹ coi là “kẻ phản quốc”, trong khi Trung Quốc và các nước khác chỉ ủng hộ bằng lời nói nhưng lảng tránh việc cho Snowden tị nạn. Điều đó chứng tỏ Nga không sợ áp lực và sự đe dọa của Mỹ, làm cho Mỹ mất thể diện.

Thứ hai, bằng sáng kiến khôn ngoan và kịp thời của mình, Nga đã ngăn chặn kịch bản can thiệp vũ lực vào Xyri, buộc Mỹ phải rút lại lời tuyên chiến và thừa nhận vũ lực không thể giải quyết được vấn đề. Nga cũng có nỗ lực lớn trong việc đưa tới thỏa thuận lịch sử của nhóm 5+1 đối với Iran. Từ những việc trên, dư luận quốc tế có phần tin tưởng và trông đợi ở Điện Kremli trong việc giải quyết những vấn đề hóc búa của Trung Đông.

Thứ ba, Nga có nhiều sáng kiến cùng cộng đồng quốc tế dần khôi phục lại vị thế trung tâm của Liên hợp quốc và luật pháp quốc tế trong việc giải quyết các xung đột, tạo nền tảng cho xây dựng trật tự thế giới mới công bằng và văn minh hơn, ngăn chặn sự áp đặt hành vi bạo lực đơn phương trong giải quyết các vấn đề quốc tế.

Thứ tư, trên cơ sở thành công qua việc vận hành Liên minh Thuế quan giữa Nga - Bêlarút và Cadắcxtan, mới đây Nga đã đưa ra và đang thực hiện phương án thành lập Liên minh Á - Âu, ưu tiên số một trong chính sách đối ngoại của Nga giai đoạn 2012-2015. Đồng thòi, Nga cũng đạt được thỏa thuận về đối tác chiến lược và hội nhập vối Udơbêkixtan, Tátdikixtan, Ácmênia, Mônđôva. Tiếp đó, cả Ấn Độ, Iran, Ai Cập và Thổ Nhĩ Kỳ cũng mong muốn hợp tác với Liên minh Thuế quan thông qua hình thức thành lập khu tự do thương mại.

Thứ năm, việc Nga tổ chức thành công Thế vận hội mùa đông và Đại hội Thể thao người khuyết tật mùa đông - Paralympic tại Sochi 2014 vừa qua với điều kiện tốt nhất, hoành tráng nhất, an toàn tuyệt đối và giành vị trí đứng đầu cho thấy tiềm lực và vị thế của Nga được khẳng định và ngày càng nâng cao.

Thứ sáu, cuộc khủng hoảng tại Ucraina với sự tiếp tay của phương Tây đã không những không cản trở bước tiến của Nga, mà ngược lại, đưa tới việc Nga tiếp nhận Cộng hòa Crimea thành một chủ thể mới trong Cộng đồng Liên bang Nga là một hậu quả nằm ngoài những dự kiến của phương Tây và là một thành công ngoạn mục của Nga trên mọi phương diện.

Thứ bảy, khi các nước phương Tây có những bước đi để o ép Nga, nước Nga đã quyết định "xoay trục" sang hướng Đông, liên minh rộng rãi, bền vững hơn với Trung Quốc, với Việt Nam và có những chính sách mở rộng ảnh hưởng về Đông Nam Á. Những bước đi đó đã biến chính sách của phương Tây thành "gậy ông đập lưng ông".

Những thành công của Nga đã để lại dấu ấn đậm nét trên trường quốc tế. Với sự nỗ lực của Nga và nhiều nước, tình hình thế giới sẽ có những bước tiến mới hướng tối đa trung tâm và công bằng hơn